مقدمه: عصر کنونی شاهد پیشرفت چشمگیری در زمینه فن آوری بوده است. یکی از جدیدترین فناوری ها واقعیت مجازی می باشد. واقعیت مجازی در بسیاری از مناطق مختلف زندگی ما ادغام شده است، از بازی های ویدیویی گرفته تا موارد مختلف استفاده صنعتی و همچنین در زمینه آموزش، مسافرت، مراقبت های بهداشتی، سرگرمی و تحقیق. علاوه بر این مطالعات بسیاری به اهمیت تکنولوژی واقعیت مجازی در زمینه های روانشناسی و درمان اختلالات روانی مانند ترس از پرواز، مدیریت استرس و بسیاری موارد دیگر اشاره کرده اند. علی رغم سود مندی ارائه شده برای واقعیت مجازی، نگرش بیماران مبتلا به اختلالات روانی نسبت به استفاده از آن هنوز نامشخص است. لذا هدف این مطالعه طراحی پرسشنامه ای با هدف میزان پذیرش تکنولوژی واقعیت مجازی در بین بیماران مبتلا به اختلالات روانی بود. روش کار: این مطالعه ی طراحی و پیاده سازی ابزار در دو فاز طراحی و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه در سال 1400 انجام شد. در این مطالعه برای بررسی روایی محتوایی از ضریب های CVR و CVI استفاده شد و با کمک روش آلفای کرونباخ، پایایی درونی آن تعیین گردید. نتایج: در مطالعه حاضر شاخص روایی محتوا 8/ 0 تعیین شد که عددی قابل قبول برای این پرسشنامه می باشد. همچنین آلفای کرونباخ 7/. به دست آمد و همبستگی بین سوالات در سطح معناداری 0. 0001 قابل قبول بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر درباره بررسی شاخص های روایی و پایایی مرتبط با پرسشنامه ذکر شده مشخص گردید که پرسشنامه مذکور از روایی و پایایی مناسبی برای بررسی میزان پذیرش تکنولوژی واقعیت مجازی در بین بیماران مبتلا به اختلالات روانی برخوردار می باشد

1مقدمه: فضای حاکم بر یادگیری از مهم­ترین عوامل تاثیر­گذار در آموزش است. شیوع ویروس کرونا (COVID-19) منجر به نگاه ویژه­ای به محیط یادگیری الکترونیک برای قطع زنجیره انتقال ویروس شد. این مطالعه جهت تعیین وضعیت محیط یادگیری آموزش مجازی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در دوران همه­گیری کرونا با استفاده از پرسشنامه DELES (ارزیابی محیط یادگیری آموزش از راه دور) انجام گرفت. روش­ ها: این مطالعه تحلیلی- مقطعی بر روی 202 نفر از دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی 1400-1401 انجام پذیرفت. نمونه­گیری به­روش چند مرحله­ای، ابتدا به صورت طبقه­ای از دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف پزشکی عمومی (علوم­پایه، فیزیوپاتولوژی، کارآموزی و کارورزی) به­ روش در دسترس صورت گرفت. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه DELES بود که از طریق لینک در گروه­های مجازی دانشجویان پزشکی به اشتراک گذاشته ­شد. داده­ها با استفاده از     آزمون­های t، ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون و از طریق نرم­افزار آماری SPSS نسخه 26تجزیه و تحلیل شدند. درکلیه آزمون­ها سطح معنی­داری کم­تر یا مساوی از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ­ها: در مجموع 202 نفر از دانشجویان پزشکی با میانگین سنی 48/2±88/22 وارد مطالعه شدند. میانگین درصد پاسخ شرکت کنندگان  در خصوص مطالعه دروس در طول ترم در محیط مجازی  76/27±78/49  درصد بوده است. دانشجویان در مطالعه وضعیت آموزش را نسبتاً مطلوب گزارش نموده­اند، به نحوی که رضایت  آن­ها در حیطه استقلال دانشجو بیشترین (نسبتا مطلوب) و در حیطه حمایت اساتید کمترین(ضعیف) نسبت به بقیه حیطه­ها بوده است. نتایج آزمون آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که میانگین نمره رضایتمندی دانشجویان علوم پایه به شکل معنی­داری بالاتر از دانشجویان مقاطع کارآموزی و کارورزی است (0،001 P<861/7(F= . همچنین نتایج آزمون T-Student نشان داد که اختلاف آماری معنی داری بین دانشجویان از نظر جنسیت و وضعیت تاهل وجود ندارد و دانشجویان غیر بومی رضایت کم­تری نسبت به دانشجویان بومی در حیطه تعاملات دانشجویان و همکاران داشتند )03/0 (P <. نتیجه­ گیری: نگرش دانشجویان پزشکی مشهد به آموزش از راه دور در دوران همه­گیری کووید-19 در حد نسبتاً مطلوب یا رضایت نسبی بود. لذا جهت بهبود وضعیت آموزش از راه دور اجرای روش­هایی برای افزایش حمایت اساتید و بهبود ارتباط آن­ها با دانشجویان در محیط آموزش مجازی توصیه می­شود.

هدف: پژوهش حاضر باهدف مطالعه شیوه‎های استفاده از محیط های یادگیری مجازی در آموزش ادبیات فارسی بر اساس تجارب دبیران ادبیات فارسی انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیفی، از نوع پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه آماری شامل تمامی دبیران آموزش ادبیات فارسی دوره اول متوسطه استان همدان بود. با استفاده از روش نمونه‏گیری هدفمند، از بین دبیران ادبیات فارسی که حداقل دو سال تجربه تدریس در محیط‏های یادگیری مجازی داشتند، نمونه‏های مورد نظر انتخاب شدند و مصاحبه تا رسیدن به نقطه اشباع، ادامه یافت. پس از انجام مصاحبه ها، محتوای آنها، مکتوب و تحلیل شد.  یافته ها: بر اساس نتایج یافته‏های حاصل از مصاحبه با معلمان ادبیات فارسی، 10 مضمون اصلی و 33 مضمون فرعی به دست آمد. مضامین اصلی شامل: محیط‏های یادگیری مجازی در تدریس ادبیات فارسی، استفاده از محیط یادگیری مجازی در روخوانی، قواعد زبان فارسی، تدریس بخش شعر، آیین نگارش، خودآزمایی‏ها، روش‏های تدریس ادبیات فارسی، ارزیابی ادبیات فارسی، مزیت‏ها و محدودیت‏های استفاده از محیط یادگیری مجازی در تدریس ادبیات فارسی است.  نتایج: تدریس در محیط‏ های یادگیری مجازی دارای مزیت‏ها و محدودیت ‏هایی است. مطالعه تجارب معلمانی که استفاده از آموزش مجازی را تجربه کرده‎اند، می‎تواند بسیار ارزشمند باشد و به سایر معلمان در تدریس مبتنی بر آموزش مجازی، کمک خواهد کرد. در این پژوهش بر اساس تجارب دبیران ادبیات فارسی، چارچوبی ارائه شد که بر اساس آن، دبیران ادبیات فارسی می‏توانند در محیط های یادگیری مجازی، به شیوه‏های متنوعی، فعالیت‏های خود و دانش‏آموزان را در بخش‏های شعر، روخوانی، نثر، آیین نگارش و قواعد، طراحی و اجرا نمایند.

پیشینه و اهداف: یادگیری الکترونیکی، به عنوان یکی از مشخصه های دوره های آموزشی در قرن حاضر است. در تمام دوره های آموزشی، به ویژه در محیط های یادگیری مجازی، تعامل می تواند موجب کارایی و اثربخشی فرایند آموزش شود. همچنین، طراحی دقیق و اندیشمندانه تعاملات مختلف در محیط یادگیری مجازی سبب توسعه ظرفیت های موجود در جهت تقویت برنامه های آموزش الکترونیکی شده و کیفیت یادگیری را افزایش می دهد. لذا، با توجه به اهمیت تعاملات در محیط یادگیری مجازی، پژوهش حاضر بر آن است با تبیین عناصر برنامه درسی آموزش عالی (اهداف، محتوا، فعالیت های یاددهی- یادگیری و روش های ارزشیابی) براساس انواع تعاملات آموزشی در محیط یادگیری مجازی و با ارائه راهکارهای مناسب مدرسان را جهت برگزارکردن دوره های آموزش الکترونیکی اثربخش، یاری رساند.روش ها : این پژوهش، از نوع پژوهش های توصیفی و کاربردی است. جامعه آماری پژوهش، اعضای هیأت علمی دانشگاه های شهید باهنر، فرهنگیان و علوم پزشکی کرمان بودند که طبق جدول مورگان، 297 نفر با روش نمونه گیری سهمیه ای به عنوان نمونه آماری، انتخاب شدند. جهت گردآوری داده های پژوهش، از ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد که روایی و پایایی آن، به ترتیب 86/0 و 92/0 تعیین شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، از آزمون تی تک نمونه ای، تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری استفاده شد و از نرم افزار های SPSS23، AMOS23 استفاده شد. الگوی اندازه گیری، با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری برآورد شدند.یافته ها: نتایج، مشخص کرد برای ایجاد و افزایش انواع تعاملات آموزشی در عناصر برنامه درسی آموزش عالی در محیط یادگیری مجازی، مقوله هایی مؤثرند. در عنصر اهداف مقوله هایی از قبیل توجه مدرس و برتامه ریزان درسی در سطح وزارتخانه به تعاملات آموزشی، واقع گرایی و فراگیر بودن در اهداف، در عنصر محتوا مقوله هایی از قبیل مشارکت دانشجویان در تهیه محتوای الکترونیکی، سهولت دسترسی به محتوا، استفاده از محتوای تعاملی، نظرخواهی از دانشجویان، تدوین محتوای درسی متناسب با آخرین یافته‎های علمی، تهیه محتوای تعاملی و تعامل اساتید با همکاران، در عنصر فعالیت های یاددهی- یادگیری مقوله هایی از قبیل روش های تدریس مشارکتی، بهره گیری از شبکه های اجتماعی، بهره گیری از ابزارهایی مثل اتاق های گفتگو، ارائه بازخورد، ترغیب دانشجویان به جستجوی اطلاعات از منابع گوناگون، ایجاد شبکه بین دانشجویان و منابع اطلاعاتی مختلف، در میان گذاشتن آخرین دستاوردهای علمی در حیطه درسی با استادان همکار، در عنصر روش های ارزشیابی مقوله هایی از قبیل ارزشیابی فرآیندمحور، اختصاص دادن بخشی از نمره برای کار عملی و مشارکت کلاسی، ارزیابی کار فردی هر دانشجو، توسط همکلاسی هایش و نقد نظرات سایر دانشجویان، مؤثر هستند. همچنین، نتایج مشخص کرد عناصر برنامه درسی آموزش عالی براساس انواع تعاملات آموزشی در محیط یادگیری مجازی، با هم رابطه دارند. نتایج حاصل از تحلیل برازش مدل، با توجه به شاخص های برازندگی، نشان داد که مدل تحلیل عاملی جهت طراحی مدل مورد نظر دارای برازش مناسبی می باشد و می توان از این مدل، در برنامه درسی آموزش عالی جهت ایجاد و افزایش انواع تعاملات آموزشی در محیط یادگیری مجازی، استفاده کرد. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این پژوهش، بیانگر این است که ایجاد و افزایش انواع تعاملات آموزشی در آموزش الکترونیکی می تواند کیفیت آموزش را بهبود بخشد،. لذا، توصیه می شود طراحان، اعضای هیأت علمی، برنامه ریزان، مدیران و به طورکلی متصدیان جهت برگزاری دوره های آموزش الکترونیکی از الگوی پیشنهادی در پژوهش حاضر استفاده نمایند.

زمینه و هدف: ارزیابی محیط های آموزشی، کلید رسیدن به برنامه درسی دانشجو محور با کیفیت بالا است؛ به منظور هدایت چنین ارزشیابی استفاده از یک ابزار جامع، معتبر و پایا ضروری است. برای اندازه گیری محیط و فضای حاکم بر آموزش از الگوهای متفاوتی استفاده می شود. این مطالعه با هدف بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش نامه Distance education learning environments survey (DELES) در ارزیابی محیط یادگیری آموزش مجازی در آموزش عالی در دانشجویان کارشناسی ارشد مجازی آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران طراحی شده است. روش کار: این پژوهش ازنوع توصیفی تحلیلی است که با استفاده ازپرسش نامه DELES به روش سرشماری بر روی 150نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد مجازی آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام گرفت. در این مطالعه بعد از ترجمه و بار ترجمه پرسش نامه به بررسی روایی محتوایی و صوری پرسش نامه با استفاده از نظرات 20 نفر از متخصصین آشنا با آموزش بالینی، روایی سازه از طریق تحلیل عاملی تائیدی، پایایی ثبات از طریق آزمون-بازآزمون و پایایی همسانی درونی پرداخته شد. داده های حاصل از پرسش نامه ها وارد نرم افزار آماری SPSS 16 شده و با انجام آزمون های آماری تعیین ضرایب همبستگی، آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها: ازمیان 150 نفردانشجو، تعداد 104 نفر پرسش نامه را بطور کامل تکمیل کردند (میزان پاسخ دهی 70% درصد بود). ضریب آلفای کرونباخ برای کل ابزار 937/0 و برای حیطه ها بین 78/0 تا 93/0 بود. نتایج آزمون بازآزمون نشان دهنده ثبات پرسش نامه بود. میانگین امتیاز نهایی پرسش نامه 83/17± 10/77 (64%) از 120 محاسبه شد. روایی صوری پرسش نامه مورد تائید قرار گرفت. میانگین روایی محتوایی از بعد نسبت (CVR) 30/0 و روایی محتوایی از بعد شاخص (CVI) 42/0 محاسبه شد. همچنین برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد، که در تحلیل عاملی تائیدی مقدار KMO، 856/0 بدست آمد و تست بارتلت معنی دار شد (0001/0≤ P). تحلیل عاملی تاییدی با چرخش واریماکس 7 عامل را با مقدار 73. 73% واریانس را توصیف می کردند. زیر شاخه ها همگنی خوبی را نشان دادند و تحلیل عاملی اکتشافی برازش قابل قبولی را برای مدل 7 عاملی نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، نسخه فارسی نهایی پرسش نامه DELES ابزاری پایا و معتبر شده است که می تواند برای مقاصد تحقیقاتی، آموزشی و عملی برای ارزیابی محیط یادگیری آموزشی مجازی استفاده شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.